Wat zeggen artsen? TEKST: ANNIEK SCHOLTEN WILLEM JAN BOS (nefroloog St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein en bijzonder hoog leraar Nierziekten): ‘De campagne Samen Beslissen wijst patiënten op hulpmiddelen bij communicatie met hun behandelaars: het stellen van de 3 goede vragen, het opnemen van een gesprek of het van tevoren opschrijven van vragen. Maar ik vind dat de bal niet alleen bij de patiënten ligt. Als arts kan ik ook actief bijdragen aan goede communicatie in de zorg. Bijvoorbeeld door een patiënt te adviseren de volgende keer een vertrouwd iemand mee te nemen. Twee horen meer dan een. En het kan fijn zijn met een goede bekende na te praten over een doktersbezoek. Verder geef ik aan het eind van een consult vaak een verslag mee, een kopie van de brief die ik aan de huisarts stuur. Hierdoor hoeven mijn patiënten geen aantekeningen te maken tijdens hun doktersbezoek. Zo kunnen ze rustig luisteren in plaats van meeschrijven.’ Beeldbellen ‘Daarnaast vraag ik aan het eind van bijna ieder gesprek hoe iemand graag zijn volgende afspraak heeft: in het ziekenhuis, telefonisch of via het scherm (beeldbellen). Op dit punt doe ik niet meer aan aannames, want wat 14 Wisselwerking juni 2022 de voorkeur heeft, wisselt echt van patiënt tot patiënt.’ Klachten bespreekbaar maken ‘Stel dat een patiënt gaat starten met nieuwe medicatie. Ik benoem dan meteen wat daarbij de meest voorkomende bijwerkingen kunnen zijn. Krijgen patiënten daar inderdaad last van, dan heb ik hen daar al op kunnen voorbereiden. Bij een volgend consult vraag ik altijd of iemand daadwerkelijk last van klachten heeft gekregen. Dat nodigt uit tot het bespreken van mogelijke oplossingen.’ Patiënten leren kennen Een patiënt goed leren kennen, is een belangrijke basis voor open communicatie en gezamenlijk overleg. Waar hecht iemand waarde aan? Wat doet hij in het dagelijks leven? Zo pik ik sneller signalen op als het even wat minder goed gaat, zelfs als iemand dat niet zo expliciet benoemt. Als een patiënt bijvoorbeeld tussen neus en lippen zegt dat hij minder met een bepaalde hobby bezig is dan voorheen, kan dat erop duiden dat het minder goed gaat dan hij zelf zegt. Soms hebben mensen zelf niet eens door dat het slechter gaat met hun gezondheid, omdat deze geleidelijk achteruit is gegaan. Ook zie ik vaak simpelweg al aan de manier waarop iemand vanuit de wachtkamer naar me toeloopt dat hij of zij zich niet goed voelt.’ Zorg op afstand ‘Doordat zorg op afstand nu gebruikelijker is, zie ik patiënten tegenwoordig minder vaak. Die zorg op afstand kan ook voordelen hebben. Zo kun je op een laagdrempelige manier contact hebben met je arts door een bericht te sturen via het online patiëntportaal. Zeker als je geen spoedvraag hebt. Of als je het bezwaarlijk vindt om te bellen. Sommige mensen denken al heel snel dat ze met een telefoontje hun zorgverlener lastig vallen.’ Samenspel ‘Uiteindelijk gaat het allemaal om een samenspel tussen arts en patiënt. Ik heb de medisch inhoudelijke kennis en kan daarmee relevante feitelijke informatie aandragen. Maar een patiënt voelt wat er aan de hand is, dat voel ik niet. En een patiënt kent zijn of haar eigen voorkeuren het best. Die verschillende soorten informatie moeten samengebracht worden. Het combineren daarvan maakt een effectieve behandeling mogelijk.’ FOTO’S: TOIN DAMEN
7 Online Touch Betere communicatie Home